Κυριακή 19 Οκτωβρίου 2008

Μοναστική παράδοση και πραγματικότητα

πηγή: www.kathimerini.gr

19/10/2008


Γραμματα Aναγνωστων

Κύριε διευθυντά

Ηαγαμία, η ακτημοσύνη και η υπακοή των μοναχών αποτελούν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της πλήρους αφοσιώσεως στην άσκηση της προσευχής και της μετάνοιας.

Ο μοναχισμός διαδόθηκε σε ολόκληρη την Ανατολή και υπό τις δύο μορφές ασκήσεώς του, του αναχωρητικού συστήματος, δηλαδή, της αναχώρησης από τον κόσμο, και του κοινοβιοτικού συστήματος, προς διευκόλυνση της συντηρήσεως των ερημιτών - των μοναχών.

Κατ' εξοχήν εκπρόσωπος της τάσης της αναχωρήσεως θεωρείται ο Μέγας Αντώνιος, ο οποίος κοιμήθηκε το έτος 356, και της τάσης του κοινοβιακού συστήματος ο Αγιος Παχώμιος, ο οποίος κοιμήθηκε το έτος 346. Ο Μέγας Βασίλειος κωδικοποίησε τους κανόνες του κοινοβιακού συστήματος στο έργο του «Οροι κατά πλάτος και κατ' επιτομή» και κοιμήθηκε το έτος 379.

Ο μοναχισμός και υπό τις δύο μορφές ασκήσεώς του, του αναχωρητικού συστήματος και του κοινοβιακού συστήματος, διαδόθηκε και στη Δύση, από τον Μεγάλο Αθανάσιο, τον Αγιο Ιερώνυμο και τους άλλους Αγίους Πατέρες.

Κύριος οργανωτής του μοναχικού βίου της Δύσης θεωρείται ο Αγιος Βενέδικτος, ο οποίος κοιμήθηκε το έτος 547, και ο οποίος με βάση τους μοναχικούς όρους του Μεγάλου Βασιλείου, συνέταξε ιδιαίτερο κανόνα για τους ασκητές του Μόντε Κασίνο της Ιταλίας. Μετά τις Οικουμενικές Συνόδους, την Γ΄ το 431, την Δ΄ το 451, την Ε΄ το 553 και την Ζ΄ το 787, αναδεικνύονται τα περίφημα μοναστικά κέντρα του Στουδίου της Κωνσταντινουπόλεως, του Ολύμπου της Βιθυνίας στη Μικρά Ασία, του Αγίου Ορους στη Χερσόνησο του Αθω, των Μετεώρων στη Θεσσαλία κ.ά.

Εφεξής οι κανόνες της ασκήσεως των μοναχών καθορίζονται από τα Τυπικά των Μονών, τα οποία συντάσσονται από τους κτήτορες των μονών.

Κατά την περίοδο του 9 και του 10ου αιώνα ιδρύθηκαν από την βυζαντινή ιεραποστολή τα μοναστικά κέντρα στους νέους χριστιανούς, τους Σέρβους, Βουλγάρους, Ρουμάνους, Ρώσους κ.ά.

Ο μοναχισμός, λοιπόν, στην Ανατολή και στη Δύση έχει τις ρίζες του στο ελληνικό πνεύμα και ειδικότερα οι νεοφώτιστοι σλαβικοί λαοί στο πρότυπο του αγιορείτικου μοναχισμού.

Υπό ανάλογο, συνεπώς, πνεύμα πρέπει να αντιμετωπισθεί και το ζήτημα που ανέκυψε μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου, στο Αγιον Ορος, αναφορικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Ιεράς Μονής. Το ελληνικό Σύνταγμα, στο άρθρο 105, ορίζει ότι: «Το Αγιον Ορος είναι αυτοδιοίκητο τμήμα του ελληνικού κράτους» και στο άρθρο 17 παρ. 1 ότι «η ιδιοκτησία τελεί υπό την προστασία του κράτους, τα δικαιώματα όμως που απορρέουν από αυτή δεν μπορούν να ασκούνται σε βάρος του γενικού συμφέροντος». Το γενικό συμφέρον λειτουργεί και υπό τις δύο αυτές διατάξεις, το οποίο και ρητώς διαφυλάσσει η Δευτέρα. Το γενικό συμφέρον, το οποίο, όπου πράγματι ανακύπτει, υπερτερεί και αυτών των ατομικών δικαιωμάτων, είναι εν προκειμένω το λαϊκό συμφέρον, με στενή τοπική ή ευρεία κρατική έννοια. Το γενικό συμφέρον είναι άθικτο και ανεπηρέαστο από κάθε ατομική επιδίωξη και ακόμη και κάθε ατομικό δικαίωμα.

Κωνσταντινος Χρ. Τρακας - Αντιπρόεδρος Ελεγκτικού Συνεδρίου ε.τ.

Δεν υπάρχουν σχόλια: