Με ιδιαίτερη προσήλωση, ο πρωθυπουργός περιεργάστηκε τα πολύτιμα αντικείμενα και έργα τέχνης που συγκροτούν την έκθεση–αφιέρωμα στον βυζαντινό πολιτισμό στο Λονδίνο (φωτ. Willy Antoniou).Tης απεσταλμένης μας στο Λονδινο Eλενης Mπιστικα
Φλεγόμενες δάδες στο προαύλιο του μεγαλόπρεπου μεγάρου της Royal Academy of Arts έδειχναν τον δρόμο προς τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία που επιζεί και φωτίζει με την τέχνη και την ιστορία της, μέσα από την εκπληκτική έκθεση «Βυζάντιο 330-453», που διοργάνωσε η RAA σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη. Μια έκθεση που καλύπτει τη δημιουργία και εξέλιξη της Βυζαντινής Τέχνης από την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης το 330 μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο τον μέγα, τον μετέπειτα Αγιο Κωνσταντίνο της ορθοδοξίας, μέχρι την Αλωση από τους Οθωμανούς Τούρκους. Ολόφωτη η τεράστια επιγραφή στο επάνω μέρος της πρόσοψης με το Βυζάντιο, φάρο τέχνης αυτή τη φορά, που με το διάχυτο πνευματικό κλίμα δημιουργίας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κάνει τον απλό επισκέπτη, σκεπτόμενο πολίτη του κόσμου και προσκυνητή.
«I'm proud to be Greek», είπε ο πρωθυπουργός κ. Κώστας Καραμανλής και αφού έδωσε το στίγμα της συνέχειας και τον λόγο της υπερηφάνειας του κήρυξε τα εγκαίνια της Εκθεσης «Βυζάντιο 330-1453».
«Ως Ελληνας και γνωρίζω ότι ομιλώ εξ ονόματος των συμπατριωτών μου που παρευρίσκονται στην εκδήλωση εδώ» -τόνισε ο πρωθυπουργός από το βήμα της R.A. of Arts- «διακατέχομαι από ιδιαίτερη αίσθηση υπερηφάνειας για τη δημιουργικότητα των προγόνων μας, μια αίσθηση υπερηφάνειας η οποία μετουσιώνεται σε μια εκ βαθέων υποχρέωσιν να καταβάλλουμε εργώδεις προσπάθειες, αφενός για να καταστήσουμε προσιτή(;) αυτή την πολιτιστική κληρονομιά στον οποιονδήποτε επιθυμεί να τη μελετήσει και αφετέρου για να επαναφέρουμε εκ νέου τις βαθύτερες αξίες της στο προσκήνιο της σύγχρονης προβληματικής». Με έναν εμπνευσμένο λόγο στα αγγλικά ο πρωθυπουργός κ. Κώστας Καραμανλής έδωσε το μέτρο της αξίας και σημασίας της Εκθέσεως αυτής στο προπύργιο των παραδόσεων των Τεχνών, που είναι η Βασιλική Ακαδημία στην πρωτεύουσα του Ηνωμένου Βασιλείου, το Λονδίνο, σε μια νεφελώδη εποχή λόγω της διεθνούς οικονομικής κρίσεως, όπως συμβαίνει και σε όλες τις πρωτεύουσες του σύγχρονου προβληματισμένου κόσμου.
Στο Λονδίνο για συνάντηση με τον Βρετανό πρωθυπουργό κ. Gordon Brown στην Downing St. και για το γεύμα των Ελλήνων εφοπλιστών του Λονδίνου -όπου μίλησε για τη διεθνή κρίση και την ευθύνη του πολιτικού κόσμου για να βρει διεξόδους αποτελεσματικές- ο Ελληνας πρωθυπουργός κ. Κώστας Καραμανλής ήρθε στη Βασιλική Ακαδημία στις 7.30 της Τρίτης 20-10-08 και τίμησε με την παρουσία του την Τελετή των εγκαινίων, συνοδευόμενος από τον υπουργό Πολιτισμού κ. Μιχάλη Λιάπη και την υπουργό Εξωτερικών κ. Ντόρα Μπακογιάννη - η οποία είχε συνομιλία με τον κ. David Cameron. Παρόντες, επίσης, ο διευθυντής του Γραφείου πρωθυπουργού πρέσβης κ. Κ. Μπίτσιος, ο του Γραφείου Τύπου κ. Γιάννης Ανδριανός, η κ. Ντόρα Βυζοβίτου και ο κ. Κώστας Π. Μπακογιάννης. Τον πρωθυπουργό υποδέχθηκε ο πρόεδρος της Βασιλικής Ακαδημίας sir Nicholas Grimshan στο κεφαλόσκαλο της επιβλητικής κλίμακος με τον επί του Πρωτοκόλλου να αναγγέλει την άφιξη και των λοιπών υπουργών τελετουργικά. Μαζί με τους άλλους καλεσμένους στα εγκαίνια είχαν φθάσει προηγουμένως ο τέως βασιλεύς Κωνσταντίνος και η σύζυγός του Αννα - Μαρία, ο καθηγητής κ. Δημήτρης Παντερμαλής, ο πρόεδρος του φεστιβάλ κ. Γιώργος Λούκος, ο sir Michael και η λαίδη Colette Llewellyn Smith, ο ζωγράφος Nicholas Egon και η κ. Matti Egon, οι χορηγοί κ. Φίλιππος Νιάρχος, ο κ. Γιώργος Δαυίδ του Ιδρύματος Α. Γ. Λεβέντη και ο κ. Εκτωρ Βερύκιος του Ιδρύματος Ιω. Φ. Κωστοπούλου ενώ εξ ονόματος και των τριών χορηγών μίλησε ο κ. Γ. Αγουρίδης του Ιδρύματος Σταύρου Νιάρχου. Απουσίασε ο πρίγκιψ της Ουαλλίας Κάρολος, ο οποίος είναι ο Patron της εκθέσεως, έστειλε όμως θερμό χαιρετισμό στους διοργανωτές της εκθέσεως που «μετά το 1958 δίνει ξανά στο Λονδίνο την ευκαιρία να μελετηθεί ο βυζαντινός πολιτισμός στην ολότητά του, από την ίδρυση ώς την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως», επί της επισήμου υποδοχής ο πρέσβης μας στο Λονδίνο κ. Βασίλης Πισπινής, η πρόεδρος της διοικητικής επιτροπής του Μουσείου Μπενάκη κ. Αιμιλία Γερουλάνου, ο κ. Μαρίνος Γερουλάνος, οι κόρες Ειρήνη και Δέσποινα Γερουλάνου, ο διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη κ. Αγγελος Δεληβορριάς, η καθηγήτρια κ. Μαρία Βασιλάκη, επιμελήτρια της έκθεσης μαζί με τον καθηγητή κ. Robin Cormack και τον εκτελεστικό διευθυντή κ. Adrian Lock. Οι καθηγήτριες Νανώ Μανώλη Χατζηδάκη και Χρύσα Μαλτέζου, του Ινστιτούτου Βενετίας, και οι δυο βυζαντινολόγοι με συγγραφικό κι εκθεσιακό έργο σημαντικό, συνέχαιραν την συνάδελφο κ. Μαρία Βασιλάκη για το εξαιρετικό αποτέλεσμα τεσσάρων χρόνων έρευνας, μελέτης και παρουσίασης της εκθέσεως, η οποία χωρίζεται σε 9 ενότητες και περιλαμβάνει 340 εκθέματα, όχι μόνον εικόνες, αλλά και τοιχογραφίες, μωσαϊκά, μικρομωσαϊκά από ελεφαντοστούν μικρά αριστουργήματα, και μετάλλινα, χρυσά και ασήμια, πολλά από τα οποία εκτίθενται για πρώτη φορά. Το ενδιαφέρον συγκεντρώνουν τα εκθέματα του θησαυρού του Σαν Μάρκο, Βενετίας, με την Εικόνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ με τα, για πρώτη φορά, τρισδιάστατα σμάλτα και το θυμιατό - ναός από ασήμι και χρυσό, εκπληκτικής τέχνης λεπτουργία σκαλίσματος. Επίσης το ολοσκάλιστο καντήλι από την Αντιόχεια Συρίας που είχε θεωρηθεί ως «το Αγιο Δισκοπότηρο» κάτι που δεν αληθεύει, μάλλον είναι φωτιστική πηγή με υπερκόσμια λάμψη. (Πρώτο ήμισυ 6ου αι., από το Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης). Το μικρο-μωσαϊκό της εικόνας του Χριστού «Ακρα Ταπείνωση», από Κωνσταντινούπολη περί τα 1300 που πλαισιώθηκε μεταγενέστερα στη Ρώμη, στη Βασιλική του Santa Croce, με αναθήματα με λείψανα αγίων. Ακόμη, το μικρο-μωσαϊκό με τον Χριστό Παντοκράτορα, Κωνσταντινούπολη 1150, έκθεμα αποσταλέν από το Μουσείο Νάπολης. Τέλος, στην αίθουσα με τις εικόνες από τη Μονή Αγίας Αικατερίνης του Σινά που, λόγω γραφειοκρατίας, δεν πρόλαβαν τα εγκαίνια και φθάνουν στο τέλος της εβδομάδος, οι δύο μικρές αυθεντικές εικόνες «ορθόδοξα φαγιούμ» τις χαρακτήρισε η καθηγήτρια Μαρία Βασιλάκη, με τον Χριστό, Σέργιο και Βάκχο, Κωνσταντινούπολη 6ος-7ος αιώνας και «Παρθένος με Παιδί», η Παναγία με τον Χριστό, 6ος αιώνας, Κωνσταντινούπολη που προερχόμενες από τη Μονή Σινά εστάλησαν για την έκθεση από το Μουσείο Κιέβου! «Η άλωση της τέχνης της Κωνσταντινούπολης σε όλη της την έκταση», όπως μουρμουρίζουν οι επισκέπτες βλέποντας τους θησαυρούς ορθοδοξίας της Βασιλεύουσας, σκόρπιους στα 4 σημεία του ορίζοντος! Η έκθεση στη Βασιλική Ακαδημία τα συγκεντρώνει και πάλι και τα παρουσιάζει στις 9 ενότητες -όπως και στον μνημειώδη κατάλογο που είναι ένας λεπτομερής οδηγός της έκθεσης και του μεγαλείου της, χάρις στους συγγραφείς του και στη γενναιοδωρία των χορηγών. Ας δούμε τους συγγραφείς, άξιους συγχαρητηρίων:
1. Αρχή χριστιανικής τέχνης, από τον Thomas Mathews. 2. Από τον Κωνσταντίνο στους εικονοκλάστες, Henry Mcguire. 3. Στην Αυλή, Antony Cutler. 4. Στον Οίκο, Δήμητρα Παπανικόλα - Βακιρτζή, Marlia Mundel - Mango, Aιμιλία Γερουλάνου, τα περίφημα βυζαντινά κοσμήματα από τη συλλογή του Μουσείου Μπενάκη. 5. Στον ναό από την Liz James. 6. Εικόνες από τη Νανώ Χατζηδάκη. 7. Πέρα από το Βυζάντιο, Antoni Eastmond και Μονή Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, από τους επιμελητές τής έκθεσης Μαρία Βασιλάκη και Robin Cormack.
Είναι μια έκθεση που την πρώτη φορά συναρπάζει, στη δεύτερη επίσκεψη κάνει τον επισκέπτη μελετητή τής λεπτομέρειας και του θρησκευτικού κλίματος που δημιούργησε αυτούς τους θησαυρούς της τέχνης στην ακμάζουσα Κωνσταντινούπολη, Βασιλίδας των Πόλεων και στην τρίτη, σκύβει, βλέπει, αναλογίζεται και προσκυνά. Είναι τέτοιος ο σεβασμός στο κλίμα της Ορθοδοξίας, που στα εγκαίνια με εξαίρετη ξεναγό τη Μαρία Βασιλάκη, ο πρωθυπουργός κ. Κώστας Καραμανλής, η κ. Ντόρα Μπακογιάννη και ο κ. Μιχ. Λιάπης, στέκονταν, κοίταζαν, έσκυβαν στην πηγή της πίστης που δημιούργησε εικόνες και λοιπά εκθέματα και προχωρούσαν για το επόμενο, συγκινημένοι και περήφανοι «ως Ελληνες». Οπως, άλλωστε, και όλοι εμείς που ήρθαμε για τα εγκαίνια μαζί και «οι Φίλοι του Μουσείου Μπενάκη» σε πνευματικής σημασίας ομαδική επίσκεψη στο Λονδίνο. Στις υποβλητικά φωτισμένες αίθουσες, αυτές που θα φιλοξενήσουν, ώς τις 22 Μαρτίου 2009, πληθώρα επισκεπτών από όλο τον κόσμο, πνέει δημιουργικά η αύρα του Βυζαντίου και φθάνει ώς τις μέρες μας και πέρα από αυτές...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου